Lương hưu tại Cộng hoà Séc

Cho dù đối với bạn, vấn đề nghỉ hưu là cập nhật hay tương lai xa, bạn cũng nên có một cái nhìn tổng quan về cách thức hoạt động của lương hưu tại Cộng hoà Séc và như một người nước ngoài, bạn sẽ được hưởng hưu trí dưới những điều kiện gì. Đó là lý do tại sao chúng tôi đã soạn ra bài viết này cho bạn. 

Lương hưu là gì?

Lương hưu thường là lương hưu trí – một khoản trợ cấp mà cá thể nhận được từ nhà nước khi đã đủ tuổi nghỉ hưu theo luật định và đáp ứng đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội cần thiết. Lương hưu trí đóng vai trò thay thế tiền lương khi về già, lúc chúng ta chủ yếu cần được nghỉ ngơi. Ngoài lương hưu còn có lương cho người tàn tật, lương cho trẻ mồ côi và lương cho người goá vợ/chồng.

Hưởng lương hưu – điều kiện chung

Để được hưởng lương hưu cần phải đáp ứng hai điều kiện:

Để được hưởng lương hưu cần phải đáp ứng hai điều kiện:

1) Tuổi

Hiện nay, người đủ 65 tuổi sẽ được hưởng lương hưu. Tuổi nghỉ hưu được đề cập được áp dụng cho những người sinh sau năm 1965. Đối với những người sinh trước sẽ được áp dụng các dữ liệu trong bảng TẠI ĐÂY.

Bạn có thể nghỉ hưu sớm nhất là 3 năm trước khi đạt đến tuổi nghỉ hưu chính thức và nếu đã làm việc ít nhất 40 năm. Tuy nhiên, số tiền hưu trí tuổi già sẽ thấp hơn so với khi đạt độ tuổi nghỉ hưu quy định.

2) Bảo hiểm xã hội

Hiện nay, người được hưởng lương hưu là những người đã đóng tiền bảo hiểm xã hội trong suốt 35 năm cho nhà nước (cũng có thể có thời gian bảo hiểm ngắn hơn và độ tuổi hưu trí cao hơn). Hệ thống chi trả tiền bảo hiểm xã hội khác nhau tùy thuộc vào việc bạn là nhân viên, người kinh doanh sinh lời cá thể hay làm việc theo thỏa thuận. 

• Nhân viên – hợp đồng lao động

Nếu một người được tuyển dụng thì bảo hiểm xã hội là do chủ lao động trả – số tiền bảo hiểm tự động được khấu trừ vào tiền lương. 

• Nhân viên – thỏa thuận gia công (DPP) / thỏa thuận lao động (DPČ)

Trong trường hợp thỏa thuận gia công (DPP), chủ lao động chỉ phải trả tiền bảo hiểm xã hội thay nhân viên nếu như tiền lương một tháng cao hơn 10.000 Kč. Trong trường hợp thỏa thuận lao động (DPČ), tiền bảo hiểm xã hội thay nhân viên sẽ được trả nếu như lương tháng cao hơn 4.000 Kč.

• Người kinh doanh sinh lời cá thể (OSVČ)

Trong trường hợp kinh doanh, cá thể phải tự trả tiền bảo hiểm xã hội dưới hình thức tạm ứng, số tiền này phải được gửi cho Cục quản lý an sinh xã hội Séc (ČSSZ) hàng tháng. Việc kinh doanh phải được thông báo muộn nhất tới ngày thứ 8 của tháng tiếp theo tháng bắt đầu hoạt động kinh doanh. Người kinh doanh sinh lời cá thể phải nộp bảng khai thuế mỗi năm một lần, trong đó, thu nhập của họ sẽ được so sánh với các khoản tạm ứng được nộp lên cho bảo hiểm y tế và xã hội và sẽ được quyết toán trong trường hợp thừa hay thiếu.

Tại Cộng hoà Séc, việc đi học toàn thời gian (học tại Cộng hòa Séc trước năm 2010), chăm sóc trẻ cho tới khi 4 tuổi, chăm sóc người thân yếu đuối bị tàn tật, thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự tại Séc và thời gian đăng ký tại Sở lao động cũng được tính vào thời hạn 35 năm. Thời gian này gọi là thời gian bảo hiểm thay thế, chủ yếu áp dụng cho công dân Séc.

Điều kiện hưởng lương hưu khi đi làm việc ở nước ngoài

Nếu bạn đã làm việc ở nhiều quốc gia trong suốt cuộc đời của mình, bạn sẽ nhận được nhiều phần lương hưu – bạn sẽ được hưởng một khoản tiền từ mỗi quốc gia, khoản tiền đó sẽ tương ứng với thời gian đóng bảo hiểm tại đất nước đó. Tuy nhiên còn phụ thuộc vào cách thức hoạt động của hệ thống hưu trí tại từng quốc gia (ví dụ có những nước không có hệ thống bảo hiểm hưu trí) và liệu Cộng hoà Séc có thỏa thuận song phương với quốc gia đó hay không, một thỏa thuận cho phép bạn tính số năm đã làm việc tại nước này vào lương hưu. Ví dụ, nếu một công dân Nga làm việc 22 năm ở Ukraine, 8 năm ở Nga và 10 năm ở Cộng hoà Séc, tại mỗi quốc gia này, bạn sẽ có quyền được hưởng một phần lương hưu tuổi già, với mức hưởng được tính theo thời gian làm việc tại quốc gia đó (việc tính toán lương hưu một phần khá phức tạp và có thể khác nhau ở từng quốc gia).

Đệ đơn xin lương hưu

Bạn có thể nộp đơn xin hưu trí tại chi nhánh của Cục quản lý an sinh xã hội Séc sớm nhất 4 tháng trước ngày bạn yêu cầu xét duyệt hưu trí. Bạn cũng có thể nộp đơn hồi tố trong vòng 5 năm kể từ ngày về hưu.

Tại Praha, bạn có thể nộp đơn xin hưu trí tại bất kỳ chi nhánh nào của  Cục quản lý an sinh xã hội Séc, bạn có thể tìm thấy TẠI ĐÂY. Nếu bạn không có thời gian bảo hiểm cần thiết chỉ được tích lũy tại Cộng hòa Séc, mà còn làm việc tại các quốc gia khác, bạn cần đặt lịch hẹn để nộp đơn qua hệ thống đặt lịch trực tuyến của ČSSZ tại https://objednani.cssz.cz/ và chọn dịch vụ: yêu cầu hưu trí có yếu tố quốc tế. Nếu bạn vẫn chưa tự tin về tiếng Séc, bạn có thể sắp xếp để có sự hỗ trợ từ nhân viên liên hóa của chúng tôi, họ có thể giúp bạn giao tiếp tại cơ quan này.

Để nộp đơn xin hưu trí, bạn cần xuất trình giấy tờ tùy thân và tất cả các tài liệu chứng minh hoạt động kiếm thu nhập (hợp đồng lao động, giấy tờ chứng minh công việc ở nước ngoài, xác nhận của người sử dụng lao động), tài liệu chứng minh việc học tập tại Cộng hòa Séc, tài liệu chứng minh việc nuôi dạy trẻ (ví dụ: giấy khai sinh), danh sách hồ sơ bảo hiểm hưu trí từ công việc cuối cùng, v.v. Nếu bạn không chắc chắn về các tài liệu đính kèm và cần thêm thông tin về cách và điều kiện để xin hưu trí, bạn có thể liên hệ với các nhân viên xã hội của chúng tôi, họ sẽ sẵn lòng tư vấn cho bạn. Bạn có thể đặt lịch hẹn trực tiếp hoặc trực tuyến qua điện thoại: +420 252 543 846.

Trả tiền lương hưu

Lương hưu được trả hàng tháng bằng cách chuyển khoản vào tài khoản ngân hàng hoặc bằng tiền mặt tại các chi nhánh Bưu điện Séc. Bạn có thể chọn hình thức thanh toán ưa thích khi đệ đơn cho Cục quản lý an sinh xã hội Séc.

Hoạt động sinh lời khi hưởng lương hưu

Việc nghỉ hưu không phải một nghĩa vụ mà là quyền lợi của mỗi công dân Cộng hoà Séc. Tuy nhiên cũng có thể vừa đi làm trong khi hưởng lương hưu. Trong trường hợp này, bạn có một số sự lựa chọn: 

1. Nhận lương hưu đầy đủ và đi làm thêm. Trong trường hợp này, lương hưu của bạn tăng 0,4% hàng năm. 
2. Chỉ nhận 50% lương hưu và đi làm thêm. Trong trường hợp này, lương hưu của bạn được tăng thêm 3% hàng năm.  
3. Hoàn toàn không nhận lương hưu và đi làm. Trong trường hợp này, lương hưu của bạn được tăng thêm 6% hàng năm. 

Tiết kiệm lương hưu bổ sung

Có thể khoản lương hưu của bạn sẽ không đủ để đảm bảo một cuộc sống tuổi già an toàn và duy trì mức sống mà bạn đã quen thuộc. Vì vậy, nhà nước khuyến khích thiết lập bảo hiểm hưu trí bổ sung. Mức đóng góp tiết kiệm tối thiểu là 500 Kč mỗi tháng, sau đó nhà nước sẽ đóng góp thêm 100 Kč. Số tiền tiết kiệm càng cao, mức đóng góp của nhà nước càng tăng lên (tối đa là 340 Kč khi tiết kiệm 1.800 Kč mỗi tháng). Trong một số trường hợp, người sử dụng lao động cũng có thể đóng góp vào bảo hiểm hưu trí bổ sung này. Số tiền đã tiết kiệm, bao gồm cả khoản đóng góp của nhà nước, có thể được rút ra 5 năm trước khi đạt đến độ tuổi hưu trí. Nếu bạn cần rút tiền tiết kiệm sớm hơn, điều này là khả thi nhưng bạn sẽ mất đi khoản đóng góp của nhà nước. Bạn có thể thiết lập bảo hiểm hưu trí bổ sung này tại hầu hết các ngân hàng.

Các thông tin chi tiết

Nếu bạn cần biết thêm thông tin chi tiết về hưu trí tại Cộng hoà Séc, chúng tôi khuyên bạn nên vào trang web www.cssz.cz hoặc đặt lịch tư vấn xã hội bên chúng tôi, tại đây, chúng tôi vui lòng giải thích cho bạn tất cả các chi tiết và tập trung vào tình hình cá nhân của bạn. Bạn có thể đặt lịch tư vấn qua sđt.: +420 252 543 846.